Գործնական աշխատանք

1.Կետերը փոխարինի՛ր հարմար շաղկապով կամ դերանունով:

 Լեռնային հովիտներում գիշերը ձյուն է սպասվում,… հովիտներում՝ անձրև:
Աշուն էր, զովաշունչ ու պայծառ աշուն,… սովորաբար լինում է Արարատյան դաշտում:
… ջրերը ձյան հալոցքից կամ հորդառատ անձրևներից վարարում էին, դաշտում բնական ավազաններ էին գոյանում:
Կարդացի անունս մի ոտանավորի տակ… ինձ թվաց,… իմ այդ ստորագրությունը ոսկե տառերով էր տպված:
… մինն ուներ, տասն եմ արել:
Այն օրից,… գյուղ էր եկել, անցել էր ուղիղ մեկ ամիս:
Հյուրերին առաջնորդեց դեպի տաղավարը,… գտնվում էր բակի խորքում:
… մեծահռչակ զորավար էր,… երկրների կուսակալ:
… նույն ուղղությամբ չէին գնում,  միմյանց չէին հանդիպում:
… հնէաբանը,… թանգարանի տնօրենը նոր քննության գաղափարին չընդդիմացան:

1. Լեռնային հովիտներում գիշերը ձյուն է սպասվում, իսկ հովիտներում՝ անձրև:
2. Աշուն էր, զովաշունչ ու պայծառ աշուն, ինչպես սովորաբար լինում է Արարատյան դաշտում:
3. Երբ ջրերը ձյան հալոցքից կամ հորդառատ անձրևներից վարարում էին, դաշտում բնական ավազաններ էին գոյանում:
4. Կարդացի անունս մի ոտանավորի տակ ու ինձ թվաց, թե իմ այդ ստորագրությունը ոսկե տառերով էր տպված:
5. Ինչ մինն ուներ, տասն եմ արել:
6. Այն օրից, երբ գյուղ էր եկել, անցել էր ուղիղ մեկ ամիս:
7. Հյուրերին առաջնորդեց դեպի տաղավարը, որը գտնվում էր բակի խորքում:
8. Որովհետև մեծահռչակ զորավար էր, դարձել էր երկրների կուսակալ:
9. Քանի որ նույն ուղղությամբ չէին գնում, միմյանց չէին հանդիպում:
10. Թեև հնէաբանը, այնուամենայնիվ թանգարանի տնօրենը նոր քննության գաղափարին չընդդիմացան:

 2. Տրված նախադասություններին երկրորդական նախադասություններ ավելացրու՝ դրանք տրվածներին կապելով  երբ, որ, թե, եթե, ինչպես, որովհետև, որպեսզի և այլ շաղկապներով ու շաղկապական բառերով:Օրինակ`
Մինչև կրակելն աղվեսները փախան:- Մինչև  կրակելն աղվեսները փախան, որովհետև անզգույշ շարժումից թփերը խշխշացին:

1.Խլեզները Մթնաձորում մարդուց չեն փախչում,…
2.Վայրի անտառի պես էր անտառապահ Պանինը,…
3.Արջը ոռնոցով մի ոստյուն էլ արեց,…
4.Մթնաձորում սկսվեց անհավասար մի կռիվ մարդու և գազանի միջև,…
5.Ջուրը բակի ջրհորից բերեք,…

1. Խլեզները Մթնաձորում մարդուց չեն փախչում, քանի որ նրանք սովոր են մարդկանց ներկայությանը:
2. Վայրի անտառի պես էր անտառապահ Պանինը, որովհետև նրա կյանքը ամբողջությամբ կապված էր անտառի հետ:
3. Արջը ոռնոցով մի ոստյուն էլ արեց, երբ տեսավ, որ մոտենում է վտանգը:
4. Մթնաձորում սկսվեց անհավասար մի կռիվ մարդու և գազանի միջև, քանի որ գազանը անակնկալ հարձակվեց:
5. Ջուրը բակի ջրհորից բերեք, որովհետև մեր մոտիկ աղբյուրն արդեն ցամաքել է:

3. Ըստ տրված կաղապարների՝  կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:
Թեկուզ……………… , այնուամենայնիվ………..:
Թեպետ………………, սակայն………………….:
Չնայած որ………….., բայց………………………:
Թեև…………………., բայց և այնպես……………:

1. Թեկուզ դժվար էր նրան համոզել, այնուամենայնիվ նա համաձայնվեց գալ մեր հետ:
2. Թեպետ գիշերը շատ ցուրտ էր, սակայն մենք կարողացանք քնել առանց վերմակի:
3. Չնայած որ ճանապարհը երկար էր և դժվար, բայց մենք հասանք նպատակակետին ժամանակին:
4. Թեև անձրև էր տեղում, բայց և այնպես մենք շարունակեցինք մեր ճամփորդությունը:

4. Ըստ տրված կաղապարների` կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:
Եթե………………….., ապա……………:
Քանի որ…………….., հետևաբար…….:
Որովհետև………….., ուստի…………..:
Քանզի………………., ուրեմն………….:

1. Եթե դու վաղը գալու ես, ապա մենք կարող ենք միասին աշխատել այդ նախագծի վրա:
2. Քանի որ նրանք ուշացան հանդիպումից, հետևաբար մենք ստիպված էինք սկսել առանց նրանց:
3. Որովհետև այսօր աշխատանքային օր է, ուստի խանութները փակ են լինելու միայն ուշ երեկոյան:
4. Քանզի նա լավ պատրաստվել էր քննությանը, ուրեմն նա հաստատ լավ արդյունք կստանա:

Պարապմունք 59

Առաջադրանքներ։

1․ Կազմել թվային արտահայտություն և գտնել նրա արժեքը.

ա) 42 և 7 թվերի տարբերության և 100 թվի արտադրյալը:

բ) 55 և 15 թվերի գումարի և 10 թվի քանորդը։

2․ Հաշվել արտահայտության արժեքը:

ա) (236−182)⋅22−15 բ) (478+626)։4+195 գ) 657⋅23−423։9

3․ Լրացնել աղյուսակը:

b	0	1	2	3	4	5
b+12
18−b

4. Գտնել  միանդամի կատարյալ տեսքը

ա) 0,2a²5b⁵ բ) 4x²y6y³x⁴ գ)8y²xy² դ)-5ab6b²a⁶c

5․ Գտնել  արտահայտության արժեքը

ա) −7y³−(4y³−(5y³+9y³)−8y³) բ) −4f⁶+8f⁶, գ) 2,5a²b−(−0,5a²b)−aba

6. Պարզեցնել․

7. Կատարել բազմապատկում․

8. Հաշվել․

Պարապմունք 58

Թեմա՝ Երկու ուղիղների զուգահեռության հայտանիշները թեմայի կրկնություն։

Առաջադրանքներ։

1․ c ուղիղը հատում է a և b զուգահեռ ուղիղները՝ a∥b:
Գտնել այն պնդումները, որոնք սխալ են:

• Համապատասխան անկյունները հավասար չեն:
• Համապատասխան անկյունների գումարը 180 աստիճան է:
• Միակողմանի անկյունների գումարը 180 աստիճան է:
• Խաչադիր անկյունները հավասար են:
• Միակողմանի անկյունները հավասար են:
• Խաչադիր անկյունների գումարը 180 աստիճան է:

2․ Ընտրել այնպիսի անկյուն, որը տրվածի հետ կազմի ա ∠5-ի հետ  խաչադիր անկյունների զույգ; բ ∠6-ի հետ համապատասխան անկյունների զույգ; գ ∠4-ի հետ միակողմանի անկյունների զույգ

ա)∠5=∠4

բ)∠6=∠2

գ)∠4=∠7

3․ Հայտնի է, որ երկու զուգահեռ ուղիղներ հատվում են երրորդ ուղղի կողմից: Գտնել ∠1-ը, ∠2-ը և ∠5-ը, եթե ∠7=52⁰ է։

4․ c ուղիղը հատում է a և b զուգահեռ ուղիղները։ Գտնել 2 անկյանը հավասար անկյունները:

5․ Երկու զուգահեռ ուղիղները հատվում են երրորդ ուղղի կողմից:

Նշել այն անկյունները, որոնց գումարը հավասար է  180⁰։

6․ Գծել ABC եռանկյունը և տանել ED∥AC հատվածները: Հայտնի է, որ՝ D∈AB,E∈BC, ∠CBA=77°, ∠BDE=55°։ Գտնել ∠BCA-ն։

7․ Հայտնի է, որ՝ DB=BC, DB∥MC, ∠BCM=142°։ Գտնել ∠1 անկյան մեծությունը:

Պարապմունք 57

Առաջադրանքներ։

1․ O հատման կետը KE և BC հատվածների միջնակետն է: Ապացուցել, որ △COE = △KOB:

Պատ.՝ Հակադիր անկյուններ են, այդ պատճառով էլ իրար հավասար են։

2. Տրված է ուղղանկյուն: Ապացուցել, որ △GOF=△HOE ։

Պատ.՝ Հակադիր անկյուններ են, այդ պատճառով էլ իրար հավասար են։

3․O հատման կետը AG և LV հատվածների միջնակետն է: Գտնել ∠A և ∠L անկյունների մեծությունները ALO եռանկյան մեջ, եթե ∠V=24° և ∠G=33°։

Լուծում՝

1)∠G=∠A=33^o 2)∠L=∠V=24^o

4․ O հատման կետը AF և BV հատվածների միջնակետն է: Գտնել ABO եռանկյան AB և BO կողմերի երկարությունները, եթե FV = 17 սմ, և VO = 8 սմ:

Լուծում՝

1)FV =AB=17սմ 2)VO =BO=8սմ

5․ Տրված է O կենտրոնով և CO շառավղով շրջանագիծ: Ապացուցել, որ BOC և COD եռանկյունները հավասար են։

6․ Ապացուցել, որ △MGS=△GMP և գտնել ∠MGS անկյան մեծությունը, եթե ∠GMP=40°-ի:

Լուծում՝

∠MGS=∠GMP=40°

7․Տրված է DCBA ուղղանկյունը: Հավասար են արդյո՞ք AOD և AOB եռանկյունները:

Ոչ հավասար չեն

8․ Ապացուցել, որ նկարում պատկերված եռանկյուններն իրար հավասար են։

Այս անկյունները եթե համեմատենք և դնենք իրար վրա կստացվեն հավասար։

Պարապմունք 58

Թեմա՝ Գծային ֆունկցիա և նրա գրաֆիկը։

Առաջադրանքներ։

1․ Պատկանո՞ւմ են, արդյոք, հետևյալ կետերը y=0,5x+3 ուղղին․ ա) A (4;7) բ) B (12; 9) գ) C (3; 4,5) դ) D (-4, 1)

Ես կոչեցի՝ A, B, C և D կետերը ներկայացնելու ու ստուգելու, արդեն արտացոլում եմ տրված ուղղին:

Քանի որ y = 0.5x + 3 ուղղը բարձրացնում է x-ի արժեքը եւ ստանում ենք y-ի արժեքը, կարող ենք ստուգել A, B, C և D կետերը ուղղի վրա:

ա) A (4;7):
Ստուգենք A (4;7) կետը:
y = 0.5 * 4 + 3 = 5
Ուղղի վրա ստանված y-ի արժեքը 5 է, ու այսինքն, A (4;7) կետը չի պատկանում y = 0.5x + 3 ուղղին:

բ) B (12; 9):
Ստուգենք B (12; 9) կետը:
y = 0.5 * 12 + 3 = 9
Ուղղի վրա ստանված y-ի արժեքը 9 է, ու այսինքն, B (12; 9) կետը պատկանում է y = 0.5x + 3 ուղղին:

գ) C (3; 4,5):
Ստուգենք C (3; 4,5) կետը:
y = 0.5 * 3 + 3 = 4.5
Ուղղի վրա ստանված y-ի արժեքը 4.5 է, ու այսինքն, C (3; 4.5) կետը պատկանում է y = 0.5x + 3 ուղղին:

դ) D (-4, 1):
Ստուգենք D (-4; 1) կետը:
y = 0.5 * (-4) + 3 = 1
Ուղղի վրա ստանված y-ի արժեքը 1 է, ու այսինքն, D (-4; 1) կետը պատկանում է y = 0.5x + 3 ուղղին:

Դրանից հետո, B (12; 9) կետը էլվացված է y = 0.5x + 3 ուղղին:

2. Ո՞ր քառորդներում է դասավորված ֆունկցիայի գրաֆիկը․ ա) y=5x+4 բ) y=-5x-4 գ) y=5x-3 դ) -5x+3

Դասավորված ֆունկցիայի գրաֆիկը քառակուսային կոորդինատներում է շարժվում ըստ այն ուղղի, որտեղ գրված է ֆունկցիայի համակարգը:

Ա) y=5x+4:
Սա ապահովում է բարձրացում ըստ x-ի: Երբ x-ը բարձրացնում ենք, y-ը նաև բարձրացվում է: Դրանից հետո, այս ֆունկցիայի գրաֆիկը բարձրացվում է աջ վրա:

Բ) y=-5x-4:
Սա ապահովում է բարձրացում ըստ x-ի: Երբ x-ը բարձրացնում ենք, y-ը նաև նվազվում է: Դրանից հետո, այս ֆունկցիայի գրաֆիկը բարձրացվում է ստորակետում և նվազվում է ձախ վրա:

Գ) y=5x-3:
Սա ապահովում է բարձրացում ըստ x-ի: Երբ x-ը բարձրացնում ենք, y-ը նաև բարձրացվում է: Դրանից հետո, այս ֆունկցիայի գրաֆիկը բարձրացվում է աջ վրա:

Դ) y=-5x+3:
Սա ապահովում է նվազում ըստ x-ի: Երբ x-ը բարձրացնում ենք, y-ը նվազվում է: Դրանից հետո, այս ֆունկցիայի գրաֆիկը նվազվում է ստորակետում:

Վավերացնենք՝ ա) և գ)։

3. Կառուցել y=x+3 ֆունկցիայի գրաֆիկը։ Պատկանո՞ւմ են, արդյոք, այդ գրաֆիկին հետևյալ կետերը՝ A(-2;-5); B(3;6); C(17;-10); D(145;148):

Առաջին քայլը կլինի ներկայացնել տրված կետերը գրաֆիկում, ապա կկառուցենք գրաֆիկը:

A(-2;-5):
B(3;6):
C(17;-10):
D(145;148):

Հետևյալ ենթակետերը տրված են արդյունքում:

Ա(-2;-5):
Վերցնենք x=-2 ու y=-5։

Բ(3;6):
Վերցնենք x=3 ու y=6։

Գ(17;-10):
Վերցնենք x=17 ու y=-10։

Դ(145;148):
Վերցնենք x=145 ու y=148։

Վերածենք այս կետերը գրաֆիկում։ Այսպես կունենանք գրաֆիկը։ Կարող եք կիրառել վերևից ներքև շարժման առաջին ու երկրորդ կետերի գծային սահմանները, որպեսզի կորրել գրաֆիկը: Եթե տվյալ կետերը համապատասխանում են պատկերվող գրաֆիկին, ապա որպեսզի հասկանաք, արդյունքի ճշտությունը, այն առաջինը այնպիսի կանգունային մակերեսի վրա կլինի, որ կարգավորվել է բարձրացման շարքի ամենաբարձր կետի վրա, իսկ երկրորդը՝ նրա տարրերի միջև առաջադրանքի կետերի վրա:

4․ ա) Տրված է y=-4x+3 ֆունկցիան։ (1;a) կետը պատկանում է այդ ֆունկցիայի գրաֆիկին։ Գտնել a-ն։

ա) Դիցուք կետը (1;a) պատկանում է y=-4x+3 ֆունկցիայի գրաֆիկին։ Այս դեպքում, մենք կվերադառնանք y-կոորդինատը ֆունկցիայի միջակայքում, որը բաղկացած է x=1-ից։

Վերջանում, եթե (1;a) կետը պատկանում է տրված ֆունկցիայի գրաֆիկին, ապա a պետք է հավասար լինի ֆունկցիայի արժեքին այդ կետում։

Մինչև այդ, գտնենք y-կոորդինատը։ Բացառեք x=1-ից մինչև կանխորոշված հաջորդ կետը (1;a) կետն է:

y = -4(1) + 3 = -4 + 3 = -1

Վերջանում, եթե (1;a) կետը պատկանում է տրված ֆունկցիայի գրաֆիկին, ապա a = -1։

ա) Այսպես, a-ն հավասար է -1։

բ) Տրված է y=2x-1 ֆունկցիան։ (b;-3) կետը պատկանում է այդ ֆունկցիայի գրաֆիկին։ Գտնել b-ն։

բ) Դիցուք (b;-3) կետը պատկանում է y=2x-1 ֆունկցիայի գրաֆիկին։ Այս դեպքում, մենք կվերադառնանք y-կոորդինատը ֆունկցիայի միջակայքում, որը բաղկացած է x=b-ից։

Վերջանում, եթե (b;-3) կետը պատկանում է տրված ֆունկցիայի գրաֆիկին, ապա b պետք է հավասար լինի ֆունկցիայի արժեքին այդ կետում։

Մինչև այդ, գտնենք y-կոորդինատը։ Բացառեք x=b-ից մինչև կանխորոշված հաջորդ կետը (b;-3) կետն է:

y = 2(b) – 1 = 2b – 1

Վերջանում, եթե (b;-3) կետը պատկանում է տրված ֆու

նկցիայի գրաֆիկին, ապա b-ն հավասար է 2b – 1-ի։

Ստորևի հաջորդ քայլում կստանանք b-ի արժեքը։

բ) Այսպես, մենք ստացել ենք, որ b = 2b – 1։ Այստեղից համարենք բ:

2b – 1 = b

2b – b = 1

b = 1

գ) Գտնել y=kx+1 ֆունկցիայի k անկյունային գործակիցը, եթե A(2;5) կետը պատկանում է այդ ֆունկցիայի գրաֆիկին։

գ) Եթե A(2;5) կետը պատկանում է ֆունկցիայի y=kx+1 գրաֆիկին, ապա այդ կետի x կոորդինատը կլինի 2, իսկ y կոորդինատը՝ 5։

Վերադարձենք y=kx+1 ֆունկցիայի միջակայքին և դրանց միջև կանխորոշենք k-ի արժեքը։

Վերջանում, վերադարձնենք k-ի արժեքը։

5 = k(2) + 1

5 = 2k + 1

5 – 1 = 2k

4 = 2k

k = 2

Գործակիցը k-ն է՝ 2։

Итоговая работа

Прочитайте текс и выполните задания после

(1)Сколько превосходных слов существует в русском языке для называния природных явлений!

(2)Зарница – долгий отблеск далёких молний. (3)Чаще всего зарницы разгораются в июне. (4)Существует народное поверье, что зарницы «зарят хлеб», — и от этого он растет быстрее.

(5)В одном поэтическом ряду с зарницей стоит слово «заря». (6)Это слово не произносится громко. (7)Оно возникает из тишины ночи, когда над зарослями деревенского сада занимается чистая и слабая синева.

(8)Вот на бревенчатые стены ложатся квадраты оранжевого света, и бревна загораются, как янтарь. (9)Восходит солнце.

(10)Заря бывает не только утренняя, но и вечерняя. (11)Множество красок расстилается по небу – от червонного золота до бирюзы. (12)Загораются первые звезды, а заря еще долго остывает над далями и туманами.

В каком предложении наиболее полно раскрывается основная мысль текста?

Основная мысль текста наиболее полно раскрывается в предложении 7: “Оно возникает из тишины ночи, когда над зарослями деревенского сада занимается чистая и слабая синева.” Здесь описывается атмосфера и образы, связанные с природными явлениями, такими как зарница и заря.

Предложение с однородными членами: “Множество красок расстилается по небу – от червонного золота до бирюзы.” (Предложение 11)

Какое из заглавий лучше отражает тему текста?

1)Превосходные слова русского языка. 3)Зарница

2)Природные явления. 4)Заря и зарница

Из заголовков лучше всего отражает тему текста заголовок 4) “Заря и зарница”, так как текст описывает эти природные явления.

Выпишите из предложений 8-10 слова-антонимы.

Антонимы из предложений 8-10:

8) света – тьма
9) Восходит – Заходит
10) утренняя – вечерняя

Найдите среди предложений 8-11 предложение с однородными членами. Напишите его номер.

Вставьте пропущенные буквы и раскройте скобки.
К веч..ру пошёл сне.. . М..хнатые сн..жинки з..кружились (в)воздух.. . В один миг ступен..ки л..сной сторожк.. (с)делались белыми. Сне.. ноч..ю п..р..стал. Я ш..л по тр..пинк.. (к)лесу и оглядывался (по)ст..р..нам. По лёгкой порош.. к ел.. тянется сле.. белк.. . А вот (на)л..сной полянк.. в..днеются сл..ды ря..чика. Из еловой чащ.. послышался стук дятла. (В)густом ел..ник.. (по)пискивали хл..п..тливые синицы.
Д..рев..я украсились кружевными хлоп..ями. Старые пни п..м..лодели, надев на гол..вы снежные ша..ки.
Люди р..зв..селились. Мал..чишки играли (в)сне..ки., к..тались на лыжах.

К вечеру пошёл снег. Мягкие снежинки лениво кружились в воздухе. В один миг ступеньки лесной сторожки стали белыми. Снег ночью попрёл. Я шёл по тропинке к лесу и оглядывался по сторонам. По лёгкой пороше к еле тянется след белки. А вот на лесной полянке виднеются следы рябчика. Из еловой чащи послышался стук дятла. В густом еловнике попискивали хлопьевидные синицы.
Деревья украсились кружевными хлопьями. Старые пни померзли, надев на головы снежные шапки.
Люди развеселились. Малыши играли в снежки, катались на лыжах.

Поставьте подходящее по смыслу местоимение.

Встречался (с кем?) с ________________,

подошел  (к кому?) к ________________,

спросил  (у кого?) у ________________,

надеюсь (на кого?) на _____________.

Встречался (с кем?) с ним,

подошел (к кому?) к ней,

спросил (у кого?) у него,

надеюсь (на кого?) на неё.

Запишите числа словами.
18; 21; 15; 19; 70; 30; 500; 16; 60; 75; 12; 25; 900;

восемнадцать; двадцать один; пятнадцать; девятнадцать; семьдесят; тридцать; пятьсот; шестнадцать; шестьдесят; семьдесят пять; двенадцать; двадцать пять; девятьсот.

Պարապմունք 57

Թեմա՝ Եռանկյունների հավասարության հայտանիշները։

Առաջադրանքներ։

1․ O հատման կետը KE և BC հատվածների միջնակետն է: Ապացուցել, որ △COE = △KOB:

Առաջինը, ես կցանկանայի հաշվել COE եւ KOB եռանկյան մասին։ Այս եռանկյունները համաչափված են, եւ դրանց համար նույն միջակայքին են՝ KE և BC հատվածների միջակայքում: Այսպիսով, COE եւ KOB եռանկյունները համաչափված են, եւ դրանց համար △COE = △KOB։

Երկրորդը, ստացված տեղակայությունը, ըստ որի երկու եռանկյան հատման կետը KE և BC հատվածների միջնակետն է։ Հետևաբար, եթե COE և KOB եռանկյունների հատման կետն է, ապա △COE եւ △KOB եռանկյունները համաչափված են:

Այսպիսով, եթե COE և KOB եռանկյունները համացանց եռանկյանը համաչափված են, ապա դրանք նույնիսկ միջակայքին են։

2. Տրված է ուղղանկյուն: Ապացուցել, որ △GOF=△HOE ։

Պատ.՝ Քանի որ

3․O հատման կետը AG և LV հատվածների միջնակետն է: Գտնել ∠A և ∠L անկյունների մեծությունները ALO եռանկյան մեջ, եթե ∠V=24° և ∠G=33°։

4․ O հատման կետը AF և BV հատվածների միջնակետն է: Գտնել ABO եռանկյան AB և BO կողմերի երկարությունները, եթե FV = 17 սմ, և VO = 8 սմ:

5․ Տրված է O կենտրոնով և CO շառավղով շրջանագիծ: Ապացուցել, որ BOC և COD եռանկյունները հավասար են։

6․ Ապացուցել, որ △MGS=△GMP և գտնել ∠MGS անկյան մեծությունը, եթե ∠GMP=40°-ի:

7․Տրված է DCBA ուղղանկյունը: Հավասար են արդյո՞ք AOD և AOB եռանկյունները:

8․ Ապացուցել, որ նկարում պատկերված եռանկյուններն իրար հավասար են։

Մակբայը որպես խոսքի մաս, 14.05

Վարժություններ

Վարժություն 1։ Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ մակբայը և նշել տեսակը։

1. արագորեն, դեպի, փայտե, անշուշտ
2. ապա, մասին, լիովին, անշուշտ
3. եթե, որտեղ, ամենուր, այստեղ
4. մյուս, բոլոր, ուր, հապճեպ
5. ոչինչ, գրեթե, ինչ-որ, այսպես
6. երբ, բայց, նախօրոք, յուրաքանչյուր
7. միաձայն, ձայնավոր, հնչյուն, շառաչ
8. ինչ-ինչ, փոքր-ինչ, ինչ, որտեղ
9. սա, բոլոր, մասամբ, յուրաքանչյուր
10. ողջ, ամբողջ, ամբողջովին, ոչ մի

Վարժություն 2։ Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով տրված մակ-
բայները։
Հերոսաբար, մասամբ, փոքր-ինչ, ամենուրեք, լիովին։

3.. Դուրս գրել մակբայները և որոշել տեսակը:

Մարդկությունը վերջերս ամեն ինչ չէ, որ իմանում է իր մոլորակի մասին:

Մինչև հիմա հայտնաբերում են դամբարաններ ու քաղաքներ:

Մոտ ժամանակներս կատարված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ նորածին երեխաները չեն սիրում ջազը և սիրով լսում են քնքուշ երաժշտություն:

Ճապոնական մի ընկերություն ուր որ է սկսելու է գրպանի հեռուստացույցների արտադրություն:

Սարքերն ասում էին, որ այսօր պիտի ուժեղ երկրաշարժ լիներ:

Զարմացած թագավորը դանդաղ նստեց գահին:

Սոված առյուծները զույգ-զույգ կանգնեցին նրա գահավորակի մոտ:

Օդը կամաց-կամաց սկսեց սառչել, անձրևը հորդացավ:

Նրանք ընկերներ էին և միասին շատ դժվար ճանապարհ էին անցել:

Զինվորները հրամանատարի կենացը հոտնկայս էին խմում:

Մի ուլիկ ժայռից ցած ընկավ:

Փահլևանները գյուղեգյուղ ընկած՝ ելույթներ էին ունենում:

Կամակոր տղան դեսուդեն շպրտեց խաղալիքները:

Հանրապետությունում տեղ-տեղ սպասվում են տեղումներ:

Գզիրն ընկավ դռնեդուռ, էլ չթողեց տուն-կտուր:

Թափառաշրջիկը ամբողջովին թրջվել էր անձրևից:

Նա հաճախ է դասից բացակայում:

Աշակերտները իսպառ մոռացել են գիրք կարդալը:

Նրա ձայնը գրեթե չէր լսվում:

Լևոնին ամենևին չէր հետաքրքրում ուրիշի ասածը:

4.Հետևյալ մակբայները գործածեք բայի հետ։

Քաջաբար-

աստիճանաբար-

օրեցօր

խորապես-

շարունակ-

կուզեկուզ-

հավիտյան-

սրտանց-

գյուղեգյուղ-

լռելյայն-

բերնեբերան-

արագ-արագ-

վերջնականապես-

հոտնկայս-

ներքուստ

շատ-շատ

5.Հետևյալ մակբայները գործածել բայերի հետ, գրել մակբայի տեսակը։
Հանկարծակի-
գյուղեգյուղ-
դեսուդեն-
լրջորեն-
մեն-մենակ-
միաձայն-
ամբողջովին-
տարեցտարի-
անմիջապես-
ագահաբար-
հաճախակի-
խումբ-խումբ-
արագ-արագ-
վերջիվերջո-
հոտնկայս-
ներքուստ-
նյութապես-

6.Տրված ածականներից ածանցների միջոցով կազմել մակբայներ։

քնքուշ-
չար-
համեստ-
դաժան-
վայրագ-
մեղմ-
խիզախ-
քաջ-
վեհ-
անշեղ-
խոնարհ-
մարդկային-
լուրջ-
ագահ-

7.Գտնել մակբայները, որոշել տեսակը։

Այստեղ օդն այնքան խեղդուկ էր, որ մարդիկ հազիվ կարողանում էին շունչ քաշել։ Շշնջյունները վայրկենաբար ընդհատվեցին։ Բժիշկը կամացուկ հայտնեց նրան որդու ժամանման լուրը։ Նա տխրում էր մենակ, առանց զավակների։ Թվում է, թե վաղուց, շատ վաղուց է բաժանվել նրանցից և կարծես անջատված է նրանցից հավիտյան։

Պարապմունք 56

1․ Գծել երեք անկյուն՝ սուր, ուղիղ, բութ: Գծել նաև դրանց յուրաքանչյուրի կից անկյունը:

2․ Նկարում պատկերված է երեք ուղիղ, որոնք հատվում են O կետում: Գտեք անկյունների գումարը՝ ∠1+∠2+∠3:

Պատ.՝

180^o

3․ Գտեք ABC անկյան կից անկյունը, եթե`
ա) ∠ABC=124⁰  = 56^o
բ) ∠ABC=90⁰  = 90^o
գ) ∠ABC=53⁰ = 127^o

4․  Գտեք  hk և kl կից անկյունները, եթե`

ա) ∠hk-ն 40⁰-ով փոքր է ∠kl-ից, = hk=70^o, kl=110^o

բ) ∠hk=4∠kl, = hk=36^o, kl=144^o

գ) ∠hk : ∠kl= 2:7

5․ Տրված է, որ ∠1=114°,∠8=52°: Հաշվել բոլոր անկյունները:

Պատ.՝

3=66^o
4=114^o
2=66^o
5=52^o
7=128^o
6=128^o

6․ Գտնել ∠4, ∠3,∠1, եթե ∠2=27°

Պատ.՝

4=27^o
1=153^o
3=153^o

7․ Որոշել տրված գծագրում հակադիր անկյունները:

Պատ.՝

1;5
2;6
3;7
8;4

8․ Արդյո՞ք ներքևի գծագրի ∠1-ը և ∠2-ը կից անկյուններ են:

Պատ.՝ Այո, կից անկյուններ են:

9․Գտնել անկյունները, եթե ∠CBD=30°

Պատ.՝

EBD=150^o
ABE=30^o
ABC=150^o

Գործնական քերականություն

1․ Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը  գտի´ր և տեքստը վերականգնի´ր:

Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն: Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը պատաս­խանեց.

-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:

Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց: Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.

-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր:

Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

2․ Տրված  բառերի իմաստները արտահայտի´ր բառակապակցություններով:

Օրինակ՝ դարավերջ — դարի վերջը,

աշխատասենյակ — աշխատելու համար նախատեսված սենյակ:

Գառնարած, բարեսիրտ, չարամիտ,  լեռնագագաթ, արա­գահոս, հարթավայր, աստղագիտություն:

3․Նախադասություններն ավարտի´ր:

Մի մարդ շուկայից ոչ թե ձեռնասուն կաքավ գնեց , այլ

Սի մարդ շուկայից  ձեոնասուն կաքավ գնեց, ուրեմն

Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, իսկ

Մի մարդ շուկսայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որպեսզի …
Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց,  որովհետև…

Մի մարդ շուկայից ձեոնասուն կաքավ գնեց, որը…..
Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որից….
Մի մարդ շուկայից  ձեռնասուն կաքավ գնեց,  որին…

Մի մարդ շուկայից  ձեռնասուն կաքավ գնեց, երբ

Սի մարդ  ձեոնասան կաքավ գնեց այնտեղից, որտեղից

Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, թեև…

4․ Տրված գոյականներին  ածանցներ ավելացրո´ւ և կազմի´ր ածականներ:

Սիրտ, վախ, քար,  մայր, երկինք, արև, փայտ, լեռ(ն), փողոց, երկաթ, օդ, ծաղիկ, եղբայր, ոսկի, արծաթ, ծով, Ամերիկա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:

5. Երկու հետևություններից ո՞րն ես ճիշտ հա­մարում: Պատասխանդ պատճառաբանի´ր:

Կոշիկի եվրոպական հայտնի մի ֆիրմա իր աշխատակիցներից երկուսին Աֆրիկա ուղարկեց, որ պարզի, թե իր կոշիկներն այնտեղ կարո՞ղ Է վաճառել: Շուտով գործուղվածներից  մեկը հայտնեց. «Կոշիկ արտահանելու ոչ մի հեռանկար չկա. այստեղ բոլորը բոբիկ են քայլում»: Մյուսը  դրությունն այլ կերպ գնահատեց. «Հեռանկարները հիանալի են. բոլորը  բոբիկ են քայլում»:

6. Փակագծերում տրված բայերր գրի´ր պահանջված ձևով:

Ծարավ ագռավը թռավ կճուճի մոտ ջուր խմելու: Կտու ցը ջրին որ չհասավ, (փորձել) կճուճը թեքել: Բայց կճուճն ամուր կանգնել էր տեղում, ու ագռավը թեքել չկարողացավ: Նա մի քիչ (մտածել)ու մանր քարեր (լցնել) կճուճի մեջ: Ջուրը (բարձրանալ), (հասնել)կճուճի բերանին: Ու ագռավը հագեցրեց ծարավը:

7․ Շարունակի´ր.

Գարնանային պայծառ աոավոտ էր: Քարին նստած, աչքս՝ նորածիլ կանաչի մեջ ոսկեդեղինով վառվող մի խատուտիկի,  մտածում էի: Օդում թռչունների առավոտյան աղմուկն էր: Բացատում ոչ մի շարժում չկար:

Հանկարծ անտառից հարվածների ձայն լսվեց․․․